ျမန္မာသကၠရာဇ္ကေျပာေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း (၁)
====================================

ျမန္မာ့သမိုင္းစာအုပ္ေတြဖတ္ရင္ အရင္ဆံုးမ်က္စိလည္မိတာ သကၠရာဇ္ေတြ။ စာေတြဖတ္လိုက္ရင္ အမ်ားအားျဖင့္ သကၠရာဇ္လို႔ဘဲ ေရးၾကေတာ့ ျမန္မာသကၠရာဇ္လား ခရစ္သကၠရာဇ္လား မသိ။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာဘုရင္ေတြ ဘယ္သူကအရင္ ဘယ္သူကေနာက္လဲ မသိ။ အဲဒီေတာ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြလဲ အေရာေရာ အမွားမွားျဖစ္။ ဒီထဲမွာ သာသနာသကၠရာဇ္ ဆိုတာနဲ႔ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ဆိုတာ ပါလာေတာ့ ပိုဆိုးတာေပါ့။ ကိုယ့္ကိုတိုင္ကလည္း ခရစ္သကၠရာဇ္ ေလာက္သာ အကြ်မ္းတဝင္ရွိေတာ့ အခက္အခဲေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။ ကိုယ္ေလ့လာထားတဲ့ သမို္င္းဆိုတာ စ မေဆြးေႏြးခင္ သကၠရာဇ္အေၾကာင္းနဲနဲနားလည္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကည့္တဲ့သေဘာပါဘဲ။
.

ခရစ္သကၠရာဇ္က နားလည္ဖို႔ ပိုလြယ္တယ္။ မွတ္စရာ ႏွစ္မ်ိဳးဘဲရွိပါတယ္။ AD ဆိုတာနဲ႔ BC လို႔ေခၚတယ္။ AD ဆိုတာ လက္တင္စာက ဆင္းသက္လာတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ အရွည္က anno domini ၊ အဓိပၸာယ္က in the year of the Lord လို႔ ဆိုပါသတဲ့။ Jesus Christ ေမြးဖြားတဲ့ႏွစ္ကို AD ၁ လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ အခု ၂၀၁၆ ဆိုတာ Jesus Christ ေမြးဖြားျပီးလို႔ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၁၆ ရွိျပီလို႔ ဆိုတာေပါ့။ အခုေနာက္ပိုင္း AD အစား CE (Common Era) လို႔ ေျပာင္းသံုးၾကတယ္။
.

BC အရွည္က Before Christ ၊ အဓိပၸါယ္က Jesus Christ မေမြးခင္ႏွစ္မ်ားေပါ့။ BC က ေနာက္ျပန္တြက္ျပီးေျပာၾကတယ္။ AD ၁ မတိုင္ခင္ႏွစ္က BC ၁ ေပါ့။ ဥပမာထပ္ေပးရရင္ ဆိုကေရးတီး ဆိုတဲ့ ဂရိဒႆနပညာရွင္ဟာ ၄၇၀ BC မွာေမြးဖြားျပီး ၃၉၉ BC မွာ ေသဆံုးတယ္။ ဆိုလိုတာ ဆိုကေရးတီးဟာ Jesus Christ မေမြးခင္ ႏွစ္ ၄၇၀ မွာ ေမြးဖြားျပီး Jesus Christ မေမြးခင္ ႏွစ္ ၃၉၉ မွာ ေသဆံုးတယ္ (အဲဒီေတာ့ အသက္ ၇၁ ႏွစ္ရွည္ခဲ့တယ္ေပါ့)။ အခုေနာက္ပိုင္း BC အစား BCE (Before the Common Era) လို႔ ေျပာင္းသံုးၾကတယ္။
.

ျမန္မာသကၠရာဇ္ဟာ သာသနာသကၠရာဇ္က ဆင္းသက္လာခဲ့တယ္။ သာသနာသကၠရာဇ္က မဟာသကၠရာဇ္က ဆင္းသက္လာခဲ့တယ္။ မဟာသကၠရာဇ္က ေရွးေဟာင္းအိႏၵိယသကၠရာဇ္က ဆင္းသက္ခဲ့တယ္။ 
.

ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားမဖြားမီ ၆၈ ႏွစ္ အလိုမွာ အိႏၵိယတိုင္း ေကာလိယျပည့္ရွင္ အဥၥနဘုရင္ (King Anjana) က ေရွးေဟာင္းအိႏၵိယသကၠရာဇ္ကို ျဖိဳျပီး မဟာသကၠရာဇ္ ၁ ကစေရတြက္တယ္ (Reference ၁) ။ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားဟာ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈ မွာ ဖြားေတာ္မူျပီး ၁၄၈ မွာ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူတယ္။ ပရိနိဗၺာန္စံျပီး (၄) လ အၾကာမွာ ပထမသဂၤါယနာတင္တယ္။ အဲဒီႏွစ္ကုိ သာသနာသကၠရာဇ္ ၁ ႏွစ္ အျဖစ္သတ္မွတ္တယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း သာသနာသကၠရာဇ္ကို ဆက္တိုက္သံုးခဲ့ၾကတယ္။
.

သာသနာသကၠရာဇ္ ၆၂၄ ေရာက္တဲ့ အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံ သေရေခတၱရာျပည့္ရွင္ သုမုႏၵီရာဇ္မင္း လက္ထက္မွာ သကၠရာဇ္ျဖိဳတယ္။ ၆၂၄ ႏွစ္က ၆၂၂ ကိုျဖိဳျပီး ၂ ႏွစ္က စတင္ျပီးေရတြက္တယ္။ အဲဒါကို ေကာဇာသကၠရာဇ္လို႔ ေခၚၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕စာေတြမွာေတာ့ ျမန္မာသကၠရာဇ္လို႔ေရးၾကတယ္ (ဆိုလိုတာ ေကာဇာသကၠရာဇ္ နဲ႔ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ကို အတူတူလို႔ဘဲ ေရးၾကတယ္ (Reference ၂) ။ တခ်ိဳ႕စာအုပ္ေတြမွာ သေရေခတၱရာသကၠရာဇ္လို႔ ေရးတယ္။ တခ်ိဳ႕စာေတြမွာ သုမုႏၵီရာဇ္သကၠရာဇ္လို႔ ေရးၾကတယ္။ တခိ်ဳ႕စာေတြမွာ သကၠရာဇ္လို႔ဘဲ ေရးၾကတယ္။
.

ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၅၆၂ မွာ ပုဂံဘုရင္ ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္းလက္ထက္ေရာက္လာေတာ့ သကၠရာဇ္ထပ္ျဖိဳျပန္တယ္။ (၅၆၀) ႏွစ္ကိုျဖိဳျပီး (၂) ႏွစ္က ျပန္စေရတြက္တယ္။ အဲဒါ အခု ျမန္မာ ျပကၡဒိန္ေတြမွာေတြ႕ရတဲ့ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ပါဘဲ။ အဲဒီကစျပီး ျမန္မာသကၠရာဇ္ အျဖစ္ေရတြက္ခဲ့ၾကတာ အခုထိဘဲဆိုပါေတာ့။
.

ျမန္မာသကၠရာဇ္နဲ႔ ခရစ္သကၠရာဇ္တို႔ ဆက္စပ္ေနပံုေလး ၾကည့္ရေအာင္။ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားက ၆၂၃ BC မွာ ေမြးဖြားျပီး ၅၄၃ BC မွာ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူတယ္။ ဆိုလိုတာ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားဟာ Jesus Christ မေမြးခင္ ၅၄၃ မွာ ပရိနိဗၺာန္စံခဲ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ ခရစ္သကၠရာဇ္ ကို (၅၄၄) ႏွစ္ေပါင္းလိုက္ရင္ သာသနာသကၠရာဇ္ ရတယ္။ အဲဒီလိုပါဘဲ။ ခရစ္သကၠရာဇ္ ကို (၆၃၈) ႏွစ္ ႏႈတ္ရင္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ရတယ္။ 

ခရစ္သကၠရာဇ္ ၂၀၁၆ + ၅၄၄ = သာသနာသကၠရာဇ္ ၂၅၆၀

ခရစ္သကၠရာဇ္ ၂၀၁၆ - ၆၃၈ = ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၇၈
.

ဥပမာေပးရရင္ ျမန္မာသမိုင္းေတြဖတ္တဲ့အခါ “အေလာင္းမင္းတရားသည္ ၁၁၁၇-ခုႏွစ္တြင္ ဒဂုံကုိ ေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ ရန္အေပါင္းကုိ ကုန္စင္ေအာင္ လုပ္ႀကံေတာ္မူမည္ဟု အမိန္႔ရွိ၍ ရန္ကုန္ ဟု သမုတ္ေတာ္မူသည္” လို႔ေတြ႕ခဲ့ရင္ ရန္ကုန္လို႔ နာမည္ေပးခဲ့တာ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၅၅ (၁၁၁၇ + ၆၃၈) လို႔ ဆိုလိုတာေပါ့။
.

(၁)  https://en.wikipedia.org/wiki/Burmese_calendar

(၂)  https://my.wikipedia.org/wiki/မြန်မာ_သက္ကရာဇ်